Yeni Teşvik Sisteminden Kimler Yararlanabilir?
Türkiye’deki Yatırım Teşvik Programı kapsamındaki uygulamalarla sağlanan desteklerden, her bir uygulamanın gerektirdiği koşulları sağlamak kaydı ile;
• Gerçek kişiler, adi ortaklıklar, sermaye şirketleri, birlikler, kooperatifler, iş ortaklıkları,
• Kamu kurum ve kuruluşları,
• Kamu kuruluşu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üniversiteler,
• Dernekler ve vakıflar,
• Yurt dışındaki yabancı şirketlerin Türkiye’deki şubeleri teşviklerden yararlanabilir.Ayrıca yabancı kişiler veya Yabancı şirketlerin Türkiye’ de kurdukları şirketler de teşvikten faydalanabilirler. 0 yabancı ortaklı veya kısmen yabancı ortaklı Türkiye’de kurulmuş ya da kurulacak şirketler de Yeni teşvik sisteminden yararlanır.
Teşvik edilmeyecek veya teşviki için aranan şartları sağlayamayan yatırım konuları hariç olmak üzere, asgari sabit yatırım tutarı ve kapasiteler üzerindeki yatırımlar bölge ayrımı yapılmaksızın Genel Teşvik Uygulamaları kapsamında desteklenmektedir.2 destek vardır;
Münferit kullanılmıs makine ve teçhizatın ithali: thalat Rejimi Kararı uyarınca ithali; mümkün olan kullanılmıs veya yenilestirilmis makine ve teçhizat (karayolu nakil vasıtaları
hariç) ile thalat Rejimi Kararının 7. maddesi uyarınca ithaline izin verilen makine ve teçhizat yatırım tesvik belgesi kapsamında temin edilebilmektedir. Yatırım tesvik belgesi kapsamında
temin edilmek istenen kullanılmıs makine ve teçhizatın “Eski, Kullanılmıs veya Yenilestirilmis Olarak thal Edilecek Maddelere liskin Teblig” eki listede yer almaması halinde, Ekonomi Bakanlıgı thalat Genel Müdürlügü’nden söz konusu makine ve teçhizatın thalat Rejimi Kararı uyarınca ithaline izin verildigine dair bir yazı alınması gerekmektedir.
Kullanılmıs komple tesis ithali: Bu kapsamdaki tesislerin ithaline yönelik talepler ise bakanlıkca proje bazında degerlendirilmektedir. Kullanılmıs komple tesis taleplerinin degerlendirilebilmesi için yatırımcıların, tesise ait makine ve teçhizatın model ve imal yıllarını da gösterir dökümlü fatura veya proforma fatura asılları ile birlikte Bakanlıga müracaat etmeleri gerekmektedir. Bakanlıkça görevlendirilecek personelin komple tesisin bulundugu ülkede yapacakları ekspertiz neticesinde uygun görülmesi halinde, kullanılmıs komple tesisin tesvik belgesi kapsamında ithaline izin verilebilmektedir.
Bölgesel Teşvik Uygulamalarında her ilde desteklenecek sektörler, illerin potansiyelleri ve ekonomik ölçek büyüklükleri dikkate alınarak tespit edilmiş olup, bölgelerin gelişmişlik seviyelerine göre yardım yoğunlukları farklılaştırılmıştır.Bölgesel teşvik genel teşviği de kapsamına alarak aşağıdaki ilave destekler verilmektedir;
Bölgeler
| Bölgesel Teşvik Uygulamaları | 01.01.2017 tarihinden sonra başlanacak yatırımlar | 01.01.2017 tarihinden sonra başlanacak yatırımlar | 1 | 15 | 25 | ||||
| 15 | 25 | 3 | 25 | 35 | |||||
| 25 | 35 | 5 | 40 | 50 | |||||
| 35 | 45 | ||||||||
|
Büyük ölçekli yatırımlar ve bölgesel yatırımlarda 1/1/2015 ile 31/12/2016 tarihleri arasında gerçekleştirilecek yatırım harcamaları için |
|||||||||
|
50 |
|||||||||
|
55 |
|||||||||
|
60 |
|||||||||
|
65 |
|||||||||
|
70 |
|||||||||
|
80 |
|||||||||
Vergi indirimi destek unsuru ihtiva eden bir yatırım tesvik belgesi kapsamında yatırım yapmakta olan bir yatırımcı, yatırım yapmakta oldugu bölgeye göre degisen oranlarda gelir
veya kurumlar vergisini indirimli olarak ödeyebilmekte ve bu indirimden yine bölgeye göredegisen oranlardaki yatırıma katkı tutarına ulasıncaya kadar yararlanmaya devam
edebilmektedir.Yatırım döneminde vergi indirimime başlayabilmek için en az sabit yatırım tutarının gerçekleşmesi gerekmektedir.
Stratejik yatırımlarda ise 6 ncı bölgede yüzde seksenini, diğer bölgelerde yüzde yetmişini, geçmemek üzere yatırım döneminde yatırımcının diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına da uygulanabilir.
Bölgeler
|
31.12.2016 tarihine kadar başlanılan yatırımlar |
||
|
– |
2 |
3 Yıl |
|
3 Yıl |
4 |
6 Yıl |
|
6 Yıl |
6 |
10 Yıl |
Sigorta Primi sveren Hissesi ve Sigorta Primi desteklerinin uygulanmasına, tesvik belgesinin tamamlama vizelerinin yapılmasının ardından, destekten yararlanacak olan isletmelere
iliskin bilgilerin Bakanlıkça Sosyal Güvenlik Kurumuna elektronik ortamda bildirildigi tarihi takip eden aybasından itibaren baslanılabilir.Gemi insa yatırımlarında ise, Bakanlıkça Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmek kaydıyla tesvik belgesinin düzenlendigi tarihi takip eden aybasından itibaren destek uygulamasına baslanılabilir.Destek tesvik belgesinde kayıtlı süre boyunca uygulanır. Ancak yine tesvik belgesi üzerinde kayıtlı azami prim tutarının asılması halinde destek uygulamasına son verilir.
Talep edilmesi halinde, bölgesel teşvik uygulamaları ve stratejik yatırımlar ile AR-GE ve çevre yatırımları kapsamında desteklerden yararlanacak yatırımlar için bankalardan kullanılacak en az bir yıl vadeli yatırım kredilerinin teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının yüzde yetmişine kadar olan kısmı için ödenecek faizin veya kâr payının;
a) 3 üncü bölgede yapılacak bölgesel yatırımlar için Türk Lirası cinsi kredilerde üç puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde bir puanı,
b) 4 üncü bölgede yapılacak bölgesel yatırımlar için Türk Lirası cinsi kredilerde vdört puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde bir puanı,
c) 5 inci bölgede yapılacak bölgesel yatırımlar için Türk Lirası cinsi kredilerde beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde iki puanı,
ç) 6 ncı bölgede yapılacak bölgesel yatırımlar için Türk Lirası cinsi kredilerde yedi puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde iki puanı,
d) Bölge ayrımı yapılmaksızın tüm bölgelerde gerçekleştirilecek stratejik byatırımlar, AR-GE yatırımları ve çevre yatırımları için Türk Lirası cinsi kredilerde beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde iki puanı, Bakanlıkça da uygun görülmesi halinde azami ilk beş yıl için ödenmek kaydıyla bütçe kaynaklarından karşılanabilir.
Yatırım kararlarını hızlandırabilmek adında yatırım sürecinin basında uygulanması hasebiyle yatırımın baslangıç maliyetlerinin düsürülmesine katkı saglayacak devlet desteklerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle ülkemizde çesitli kurum ve kuruluslar tarafından yatırımlara kısmen veya tamamen bedelsiz yer tahsis edilebilmesine yönelik düzenlemeler yapılmakta ve uygulanmaktadır. Ekonomi Bakanlıgı tarafından yürürlüge konulan ve uygulaması Maliye Bakanlıgı ile müsterek yürütülen “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” kapsamında yer alan “yatırım yeri tahsisi destegi” de bu uygulamalardan bir tanesidir. Destek, ilk yıl için tasınmazın emlak vergi degerinin en fazla %3’ü oranında takdir edilen bedel, ikinci ve müteakip yıllar için ise cari yıl bedelinin ÜFE oranında artırılması suretiyle hesaplanan bedel karsılıgında, tasınmaz üzerinde 49 yıl süreyle irtifak hakkı veya kullanım izni verilmesi seklinde uygulanmaktadır. Ancak, ilk 3 yıl için ödemeler hesaplanan degerin 0’u oranındaalınmaktadır. Yatırım yerine göre belirlenen ilk yıl ödemeleri ise su sekildedir:
1. bölgede bulunan illerde yatırım konusu tasınmazın emlak vergi degerinin %3’ü,
2. bölgede bulunan illerde yatırım konusu tasınmazın emlak vergi degerinin %2,5’i,
3. bölgede bulunan illerde yatırım konusu tasınmazın emlak vergi degerinin %2’si,
4. bölgede bulunan illerde yatırım konusu tasınmazın emlak vergi degerinin %1,5’i,
5. bölgede bulunan illerde yatırım konusu tasınmazın emlak vergi degerinin %1’i,
6. bölgede bulunan illerde yatırım konusu tasınmazın emlak vergi degerinin %0,5’idir.
Yatırım yeri tahsisi desteğinden faydalanabilmek için öncelikle bir yatırım projesinin Bakanlıkça bölgesel, büyük ölçekli veya stratejik yatırım olarak değerlendirilmek suretiyle yatırım teşvik belgesine bağlanmış olması gerekmektedir. Ancak, yatırım teşvik belgesinde yatırım yeri tahsisi desteğinin öngörülmüş olması kesin tahsis işleminin gerçekleşmesi anlamına gelmemektedir. Zira kesin tahsis işlemleri, Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü koordinasyonunda taşınmaz sahibi idare tarafından yürütülmekte ve yatırımlara tahsis edilmek üzere ilana çıkılan yerler için başvuruda bulunulmuş yatırım projeleri arasından Vali başkanlığında oluşturulan komisyonca belirlenen yatırım projeleri için gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda, Maliye Bakanlığı kamu taşınmazlarının yatırımlara tahsis edilmesi aşamasında aranan yeterlilik koşullarını 3/9/2009 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik ile belirlemiş bulunmaktadır. Bakanlıkça düzenlenen yatırım teşvik belgesine sahip olmak ise talep edilen evraklardan birisidir. Özetle, Bakanlıkça yatırım teşvik belgesi düzenlenmesi ve belge kapsamında yatırım yeri tahsisi desteğinin öngörülmesi kesin tahsis işlemi için yeterli olmamakla birlikte, bir ön koşul niteliği taşımaktadır.
Tasınmaz sahibi idare tarafından ilan edilen alanların yatırımlara tahsis edilmesi amacıyla ilgili idareye yapılan basvurular, tasınmazın bulundugu il Valisinin baskanlıgında olusturulan komisyon tarafından degerlendirilmektedir. Komisyon, sunulan bilgi ve belgeler ısıgında yatırım projesinin özelliklerini dikkate alarak tahsis isleminin uygun olup olmadıgına karar vermektedir. Aynı tasınmaz için birden fazla basvuru olması halinde; yatırım büyüklügü, özkaynak miktarı ve yaratılması öngörülen istihdam sayısına göre projeler arasında puanlama yapılmak suretiyle en fazla puan alan yatırım için tahsis islemine onay verilmektedir. Puanların esit olması durumunda ise istihdam sayısı belirleyici olmaktadır.
-Katma Değer Vergisi İadesi: Sabit yatırım tutarı 500 milyon Türk Lirasının üzerindeki Stratejik Yatırımlar kapsamında gerçekleştirilen bina-inşaat harcamaları için tahsil edilen KDV’nin iade edilmesidir.
Aşağıda belirtilen yatırım konuları, yatırımın bulunduğu bölgenin bir alt bölgesine sağlanan destek unsurları ile desteklenecektir:
– OSB’lerde yapılacak yatırımlar,
– Aynı sektörde faaliyet gösteren firmaların birlikte gerçekleştireceği ve faaliyet gösterilen yatırım konusuna dikey veya yatay entegrasyon sağlayacak yatırımlar,
Bölgesel Teşvik Uygulamaları aşağıdaki tablo ‘da özetlenmiştir;
Destek Unsurları
| 1.Bölge | 3.Bölge | 5.Bölge | KDV İstisnası | Var | Var | Var | Gümrük Vergisi Muafiyeti | Var | Var | Var | Vergi Muafiyeti (%) |
15 | 25 | 40 | Yatırım Katkı OSB İçi | 25 | 40 | 55 | ||||||||||||
| 50 | 60 | 80 | 2015-2016 yatırım Dönemi | 55 | 65 | 80 | ||||||||||||||||||||||||
| OSB Dışı | 3 yıl | 6 yıl | 10 yıl | |||||||||||||||||||||||||||
| 3 yıl | 6 yıl | 10 yıl | Yatırım Yeri Tahsisi | Var | Var | Var | Faiz Desteği | Yok | 3 Puan | 5 Puan | Döviz kredisi |
Yok | 1 Puan | 2 Puan | ||||||||||||||||
6. Bölge Desteklerinde için 3 Temel Yaklaşım vardır:
-Genişleyen Sektörel Kapsam;Asgari sabit yatırım tutarının üzerindeki tüm sektörlerin Bölgesel Destek kapsamına alınması,
-İşgücü Maliyetlerinin Azaltılmasına Yönelik Destekler:a) Gelir Vergisi Stopajı Desteği (10 Yıl), b)Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği (10 Yıl/ Osb’lerde 12 Yıl) , c) Sigorta Primi Desteği (10 Yıl)
-Finansman İmkanlarının Genişletilmesi;900 bin TL’ye kadar faiz desteği verilerek Yatırım döneminde yatırıma katkı tutarının €’ine kadar olan kısmını, diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlara uygulama imkanı getirilmiştir.
Aşağıda belirtilen yatırım konuları 5 inci bölgede uygulanan bölgesel desteklerden faydalanabilir. Ancak bu yatırımlar, 6 ncı bölgede yer almaları halinde bulunduğu bölge desteklerine tabidir.
a) Denizyolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığına yönelik yatırımlar.
b) Özel sektör tarafından yapılacak şehirlerarası yük ve/veya yolcu taşımacılığına yönelik demiryolu yatırımları ile şehir içi yük taşımacılığına yönelik demiryolu yatırımları.
c) Test merkezleri, rüzgar tüneli ve bu mahiyetteki yatırımlar (otomotiv, uzay veya savunma sanayine yönelik olanlar).
ç) (Değişik:RG-9/5/2014-28995) Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerinde veya termal turizm konusunda bölgesel desteklerden yararlanabilecek nitelikteki turizm konaklama yatırımları. (Bakınız:Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri)
d) Asgari ellibin metrekare kapalı alana sahip uluslararası fuar yatırımları (konaklama ve alışveriş merkezi üniteleri hariç).
e) (Mülga: RG-8/4/2015-29320)
f) (Değişik: RG-8/4/2015-29320) Savunma Sanayii Müsteşarlığından alınacak proje onayına istinaden gerçekleştirilecek savunma alanındaki yatırımlar.
g) Maden istihraç yatırımları ve/veya maden işleme yatırımları (4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanununda tanımlanan I. grup madenler ve mıcır yatırımları ile İstanbul ilinde gerçekleştirilecek istihraç ve/veya işleme yatırımları hariç).
ğ) (Değişik:RG-9/5/2014-28995) Özel sektör tarafından gerçekleştirilecek olan kreş ve gündüz bakım evleri ile okul öncesi eğitim, ilkokul, ortaokul ve lise eğitim yatırımları.
h) (Değişik:RG-13/10/2012-28440) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından desteklenen AR-GE projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin veya parçaların üretimine yönelik yatırımlar.
ı) (Ek:RG-15/2/2013-28560) Motorlu kara taşıtları ana sanayinde gerçekleştirilecek asgari 300 milyon TL tutarındaki yatırımlar ve asgari 75 milyon TL tutarındaki motor yatırımları ile asgari 20 milyon TL tutarındaki motor aksamları, aktarma organları/ aksamları ve otomotiv elektroniğine yönelik yatırımlar.
i) (Ek:RG-15/2/2013-28560) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından düzenlenen geçerli bir maden işletme ruhsatı ve izni kapsamında 3213 sayılı Maden Kanununun 2 nci maddesinin 4-b grubunda yer alan madenlerin girdi olarak kullanıldığı elektrik üretimi yatırımları.
j) (Ek:RG-9/5/2014-28995) Ek4’te yer alan “Teşvik Edilmeyecek Yatırımlar” hariç olmak üzere Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının vereceği proje onayına istinaden, yıllık asgari 500 TEP (ton eşdeğeri petrol) enerji tüketimi olan mevcut imalat sanayi tesislerinde gerçekleştirilecek, birim ürün başına en az oranında enerji tasarrufu sağlayan ve yatırım geri dönüş süresi azami 5 yıl olan enerji verimliliğine yönelik yatırımlar.
k) (Ek:RG-9/5/2014-28995) Atık ısı kaynaklı olarak, bir tesisteki atık ısıdan geri kazanım yolu ile elektrik üretimine yönelik yatırımlar (doğal gaza dayalı elektrik üretim tesisleri hariç).
l) (Ek:RG-9/5/2014-28995) Asgari 50 milyon TL tutarındaki, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) yatırımları ve yer altı doğal gaz depolama yatırımları.
m) (Ek:RG-06/08/2014-29080) Karbon elyaf üretimine veya karbon elyaf üretimi ile birlikte olmak kaydıyla karbon elyaftan mamul kompozit malzeme üretimine yönelik yatırımlar.
n) (Ek: RG-8/4/2015-29320) Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) teknoloji yoğunluk tanımına göre yüksek teknolojili sanayi sınıfında yer alan ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar (US-97 Kodu: 2423, 30, 32, 33 ve 353). (Bakınız:Yüksek Teknolojili Sektörler)
(o) (Ek: RG-8/4/2015-29320) Maden Kanununa istinaden düzenlenmiş geçerli Arama Ruhsatı veya Sertifikasına sahip yatırımcıların ruhsatlı sahalarında yapacağı maden arama yatırımları.
(ö) (Ek: RG-19/11/2015-29537) Yenilenebilir enerji üretimine yönelik türbin ve jeneratör imalatı ile rüzgar enerjisi üretiminde kullanılan kanat imalatı yatırımları.
(p) (Ek: RG-8/4/2016-29678) Direk soğutmalı slab döküm ve sıcak haddeleme yöntemi ile alüminyum yassı mamul üretimine yönelik entegre yatırımlar.
Öncelikli yatırım konuları arasında sayılan yatırımların OSB’lerde yapılması halinde herhangi bir ayrıcalık sağlanması söz konusu değildir. Ancak bu yatırımların, 5. Bölgedeki OSB’lerde yapılmaları halinde 6. bölgede uygulanan oran ve sürelerde vergi indirimi ve sigorta primi işveren hissesi desteği sağlanabilecektir.
Stratejik yatırımlar, cari açığın azaltılması amacıyla ithalat bağımlılığı yüksek ürünlerin üretimine yönelik, uluslararası rekabet gücümüzü artırma potansiyeline sahip stratejik önemi haiz yatırımlardır. Stratejik yatırım konularının belirlenmesine yönelik farklı bir yaklaşım geliştirilmiş olup, yatırım konusu liste yerine uygulama amacı doğrultusunda kriterler belirlenmiş ve bu kriterlerin tamamını sağlayan yatırım konuları stratejik yatırım olarak kabul edilmiştir.
Aşağıdaki kriterlerin tamamını birlikte sağlayan yatırımlar stratejik yatırımların teşviki uygulamaları kapsamında desteklenmektedir.
İthalat bağımlılığı yüksek ara malı veya ürünlerin üretimine yönelik olarak;
• Asgari sabit yatırım tutarı 50 milyon TL olan,
• Yatırım konusu üretimle ilgili yurt içi üretim kapasitesi aynı ürünün ithalatından az olan,
• Yatırımla sağlanan asgari katma değeri @ olan (rafineri ve petrokimya yatırımlarında bu kriter aranmaz),
• Üretilecek ürünle ilgili toplam ithalat değeri son 1 yıl itibariyle en az 50 Milyon $ olan (yurt içi üretimi olmayan ürünlerde bu şart aranmayacaktır)
imalat sanayi yatırımları stratejik yatırım olarak kabul edilmektedir.
@ asgari katma değer kriteri ,Stratejik yatırım kapsamında üretilecek ürüne ilişkin katma değer hesaplaması Tebliğ eki EK-10’da belirtilen esaslar çerçevesinde yapılacaktır. Yatırım sonucu üretilecek ürün için, toplam ürün satış tutarından toplam ürün girdi maliyetleri çıkartılarak, çıkan sonucun toplam ürün girdi maliyetlerine bölünüp yüzle çarpılması suretiyle katma değer oranı bulunmaktadır.
Arz açığına yönelik teşvik belgesine konu yatırımda üretilecek ürün ile ilgili yurt içi toplam üretim kapasitesinin, aynı ürünün ithalatından az olması gerekmektedir. Yurt içi üretim kapasitesi ve ithalat bilgilerine firma tarafından hazırlanacak olan fizibilite raporunda yer verilmelidir. Bu bilgiler, Bakanlıkça ilgili kurum ve kuruluşlardan teyit edilecektir.Hizmetler sektörüne yönelik yatırımlar, stratejik yatırımların teşviki uygulamaları kapsamında değerlendirilmemektedir.Elektrik üretimine yönelik enerji yatırımları, stratejik yatırımların teşviki uygulamaları kapsamında değerlendirilmemektedir.Ancak, stratejik yatırımın kendi ihtiyacını karşılamak üzere yapılacak doğal gaza dayalı olmayan enerji üretimi yatırımı, stratejik yatırım içerisinde kabul edilecektir.
Aşağıda belirtilen 12 yatırım konusu, büyük ölçekli yatırımların teşviki çerçevesinde desteklenmektedir.
-Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı Asgari Sabit Yatırım Tutarı (1000 Milyon TL)
-Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı ,Liman ve Liman Hizmetleri Yatırımları, Motorlu Kara Taşıtları Ana Sanayi Yatırımları Asgari Sabit Yatırım Tutarı (200 Milyon TL)
-Motorlu Kara Taşıtları Yan Sanayi Yatırımları ,Demiryolu ve Tramvay Lokomotifleri ve/veya Vagon İmalatı Yatırımları, Transit Boru Hattıyla Taşımacılık Hizmetleri Yatırımları,Elektronik Sanayi Yatırımları, Tıbbi Alet, Hassas ve Optik Aletler İmalatı Yatırımları,İlaç Üretimi Yatırımları,Hava ve Uzay Taşıtları ve/veya Parçaları İmalatı Yatırımları,Makine İmalatı Yatırımları Nihai Metal Üretimine Yönelik Yatırımları Asgari Sabit Yatırım Tutarı (50 Milyon TL)